Berichten

Zo…, en nu begint het genieten

Uitgewerkt, en nu begint het genieten

Op 1 november stopte ik met mijn werk bij FRISS. Na 39 jaar in een ijzeren werkritme van maandag tot en met vrijdag is dat een vreemde gewaarwording.

Ongeveer iedereen wenst je geluk bij het afscheid en voegt eraan toe dat ‘nu het genieten begint’, soms zelfs wordt dat ‘het-grote-genieten’ genoemd.

Ik wist steeds niet goed hoe daarop te reageren. Ik heb een wat moeizame relatie met het begrip ‘genieten’. Alsof ‘genieten’ het hoogste doel in het leven is. Dat is het voor mij niet, dat is het nooit geweest en ook in de toekomst is het niet hetgeen ik nastreef.

Vrijheid

Soms worden andere woorden gebruikt voor genieten. Dan hoor je woorden als ‘vrijheid’, ‘geen wekker meer’, ‘doen waar je zelf zin in hebt’. Het lijkt allemaal een hoog ‘ik-gehalte’ te hebben. Deze woorden kloppen allemaal wel, maar ze zijn niet per se meteen ‘genieten’.

Wat moet ik met al die vrijheid? Is leven zonder wekker wel prettig voor een avondmens als ik? Ik ben bang dat ik dan helemaal niet meer uit bed kom. En doen waar ik zelf zin in heb? Weet ik dat wel wat dat is als het ‘moeten’ van werk weg is?

Vrijheid klinkt leuk, maar het was mij niet 1-2-3 duidelijk wat ik ermee aan moest. Dientengevolge deed ik van alles, maar ‘genieten’ was het niet.

Lijstje om te beginnen met genieten

Natuurlijk had ik een lijstje gemaakt met tien dingen die ik zou kunnen gaan doen na het stoppen bij FRISS. In mijn schriftje stonden dingen als:

  1. Leren pianospelen (als ultimate beginner)
  2. Veel meer sporten (het plan was bijna dagelijks) en daarmee samenhangend:
  3. Mijn medicijngebruik afbouwen (sinds het ooginfarct in 2015 heb ik een batterij aan dagelijkse pillen die naar binnen gaan en ik hoef er niet helemaal vanaf maar een beetje minder zou ik prettig vinden)
  4. Overtollig speelgoed en meubilair verkopen via Marktplaats (dat wilde ik al eeuwen doen, maar schoof het altijd voor me uit)
  5. Mijn oude werkkamer in ere herstellen (die kamer stond nog steeds ingericht zoals het was toen we een Oekraïens gezin in huis hadden in 2022)
  6. Naar de notaris en eindelijk-eindelijk onze (levens)testamenten regelen
  7. Meer tijd besteden aan onze jongste
  8. Mijn schrijverij weer oppakken
  9. Foto’s ordenen en inplakken
  10. Overdag naar de bioscoop.

Reizen

Naast ‘genieten’ gaat ook iedereen ervan uit dat je gaat reizen. En dan liefst heel ver weg en dat gecombineerd met maandenlang wegblijven of, als je wat dichterbij blijft, met een camper rondboemelen door Europa.

Nu heb ik zelden een verre reis gemaakt, dus waarom nu ineens wel? Ik heb niet het gevoel dat ik wat heb gemist en heb niet de dringende drang om per se met eigen ogen X of Y te willen zien in den vreemde.

En met een camper rondrijden heeft mij nooit getrokken en doet dat nog altijd niet.

Ik houd van sportieve vakanties. In de winter skiën, langlaufen of schaatsen en in de zomer trektochten maken; wandelend en bovenal fietsend. Wat nodig is, neem je mee op de fiets en de vrijheid die dat geeft, is nog steeds heerlijk. De fiets als huis, ik kan het iedereen aanraden die graag beweegt.

Daarnaast hebben wij een zorgintensief kind dat nog altijd onze aandacht vraagt. Wij kúnnen helemaal geen maanden weg en dat is helemaal niet erg. Wat wij aan zorgtaken hebben doen we met en uit liefde.

Misschien zou het heel fijn zijn als het niet zo was, maar dat is de werkelijkheid niet en ik ben heel goed (geworden) in nastreven wat haalbaar is en niet blijven lonken naar onbereikbare verten.

Dus voor de duidelijkheid: ‘Nee, ik ga niet reizen’.

Wat dan wel?

Tsja, wat dan wel? Ik wil liever niet in een zwart gat vallen, laat staan in een depressie terechtkomen.

De eerlijkheid gebied te zeggen dat ik verre van vrolijk was de eerste maand. Ik liep een beetje met mijn ziel onder de armen rond. In mijn hoofd was er steeds het riedeltje; ‘je kunt dit gaan doen, of dat, of pak de telefoon en maak afspraken’. En dat deed ik dan steeds niet.

Wel deed ik iets dat niet op mijn lijstje stond, wat klassiek genoemd kan worden, en dat was vitten op de-man-over-wie-ik-niet-schrijf. Soms viel ik ineens, en helemaal uit het niets, uit naar hem. Hij liet het er niet bij zitten en snauwde terug en voor we er erg in hadden zaten we in een fikse woordenwisseling. Dat was al helemaal ver weg van ‘het grote genieten’.

Sporten is altijd goed

Met sporten was ik wél heel ijverig begonnen. Zes keer per week. Twee keer hardlopen, twee keer wielrennen, een keer bodyshape (ouderwetse gymnastiek op moderne muziek) en een keer wattbiken (een soort hometrainer maar dan met een computertje erin en bij een speciale sportschool). Dat is precies twee weken goed gegaan en daarna speelde mijn linker achilleshiel op en moest ik stoppen met hardlopen en ook twee keer fietsen was, naast het wattbiken, éven te veel.

Sindsdien doe ik het rustiger aan en blijft het meestal bij drie of vier keer sporten. Niet anders dan toen ik nog werkte.

Ondertussen is wel duidelijk geworden dat stoppen met werken niet meteen een halleluja-gevoel oplevert.

Oproep van het UWV

Voor een deel is dat te verklaren uit de manier waarop ik stopte. Officieel ben ik niet met pensioen maar ben ik met wederzijdse goedkeuring ontslagen. Wat concreet inhoud dat je werkgever je ontslaat en dat je daarmee instemt tegen een bepaalde financiële vergoeding.

Deze constructie leidt ertoe dat ik nog wél verplicht ben om te solliciteren en alle moeite moet doen die ik kan om opnieuw aan het werk te komen.

En het aparte is, ik wíl ook weer werken. Het UWV doet geen loze oproep aan mij. Ik ga liever niet in een gewoon dienstverband aan het werk maar als freelancer en dan weer de ZKM coaching zoals ik dat tot en met 2021 regelmatig deed.

Hoe wordt het leuker?

Laat ik mijn ZKM theorie er nog maar eens bijhalen. In de ZKM staan twee grondmotieven centraal:

  1. Zelfontwikkeling
  2. Verbinding met anderen.

Heel simpel zegt de ZKM (Zelf-Kennis-Methode) dat mensen in beweging komen omdat er twee grondmotieven zijn die om vervulling vragen: de eerste is zelfontwikkeling. Ieder mens is erop uit om zichzelf verder te brengen, dat kan zijn via werk of studie, maar dat kan ook heel goed op andere terreinen. Het tweede grondmotief verklaart waarom mensen interactie en contacten aangaan met anderen, dit is naast zelfontwikkeling evenzeer nodig voor ons welbevinden. Wij zijn sociale wezens en verbinding hebben met anderen is een grondmotief.

Pensioen (of wat erop lijkt)

Na het pensioen staan beide grondmotieven als het ware op hun grondvesten te schudden. Zeker als je zoals ik altijd heel graag hebt gewerkt en daar ook veel van jezelf in hebt kwijt gekund, bovendien geeft werk bijna automatisch verbinding met anderen, naast natuurlijk wat je privé hebt opgebouwd.

Zogezien is het niet zo vreemd dat ik me niet helemaal senang voelde. Ik moet opnieuw op zoek naar wat mij als mens beweegt en dan proberen dat voor elkaar te krijgen.

Wat ik in iedere geval weet is dat ik de ZKM nog niet los ga laten. Hoe en wat dat weet ik nog niet precies, daar ga ik de komende periode op kauwen.

Wat dan wel?

Wat ik van het rijtje voornemens heb opgepakt is toch niet gering in de weken die passeerden sinds ik stopte en waarvan ik ook nog een week op vakantie was. Ik zette mijn tanden in:

  1. Sporten, door de blessure helaas minder dan ik van plan was
  2. Onze jongste iedere week een extra keer opzoeken en samen naar buiten gaan
  3. Mijn medicijngebruik afbouwen en dat heel netjes onder begeleiding van de huisarts
  4. Overtollig speelgoed en meubilair verkopen via Marktplaats. Dat blijk ik wonderwel leuk te vinden. Tot zover verkocht ik al voor €445,-, voornamelijk Playmobil
  5. Mijn oude werkkamer in ere herstellen (drie trappen hoger dan mijn oude werkplek dus ik heb veel gesjouwd) en ik heb onderweg heel veel papier en oude ordners weggegooid
  6. Een nieuwe werk- en studieplek in ons huis maken voor onze oudste dochter waarvoor ik via Marktplaats een nieuw bureau heb geregeld.
  7. Een afspraak gemaakt met de notaris voor in 2024. Eerder konden zij niet.
  8. Een afspraak gemaakt om onze woonkamer en keuken op te knappen, na 20 jaar is dat weleens tijd
  9. Mijn schrijverij heb ik heel voorzichtig weer opgepakt
  10. Besloten mijn ZKM werk nieuw leven in te blazen.

Er blijft nog genoeg over van mijn lijstje voor het nieuwe jaar. En mijn draai heb ik echt nog niet gevonden, maar ik heb er ondertussen wél zin in om die te vinden.

Ondertussen mogen jullie verder gaan met genieten. Ik zie wel wanneer ik dat woord aan mijn lexicon toevoeg.

Of niet.

Dat is óók goed.

Oorsponkelijk verschenen op runningrita.nl op 11 december 2023.

PS:

Ik lieg als ik zeg dat er niets is in de verre verte dat ik niet met eigen ogen gezien zou willen hebben. Ik heb een bucketlist met 1 ding erop: het Noorderlicht zou ik graag een keer met eigen ogen aanschouwen. Dat lijkt me magisch.

Soms, als het leven tegenzit…

Soms, als het leven tegenzit…

Meestal heb ik veel energie en daadkracht. Soms is dat niet zo. Dit verhaal gaat over dat ‘soms’.

Soms, als het leven tegenzit, zit ik ook mezelf tegen. Vaak trekken deze krachten samen op.

De keren dat het leven tegenzat, was dat gelinkt aan gezondheidsverlies, definitief of tijdelijk. Als ik mezelf tegenzat, komt dat voort uit wie ik ben; ik ben iemand met veel drive, maar dat is niet alijd een positieve eigenschap.

Tegenslag

In de periodes dat ik moest vechten tegen iets of tegen mezelf, in periodes met tegenslag, was eigenlijk altijd de oplossing ‘acceptatie’. Het onvermijdelijke omarmen en leren er met zachtheid mee om te gaan.

Voor iemand met veel energie en daadkracht is dat niet de natuurlijk status van zijn. Ik moest dus ook leren dat er tijd nodig is om het onvermijdelijke te accepteren en ook dat ik die mezelf die tijd moet gunnen. Dan maar een tijdje minder daadkracht en minder energie. Je begrijpt dat dit nooit af is en een levenslange opdracht is.

Tinnitus

Alweer bijna twintig jaar geleden leef ik met een ernstige vorm van tinnitus, ofwel oorsuizen. Ik heb me er heftig tegen verzet en ik had jarenlang maar een doel: het moet weer stil worden in mijn hoofd. Alle jaren dat ik met dit doel leefde, waren de dagen dat de tinnitus onverdraaglijk was een hel. Mijn hoofd was precies wat het niet moest zijn.

Ik haatte het lawaai en haatte mezelf want door mijn eigen schuld was het zover gekomen. Ik had niet op tijd op de rem gestaan, ik was maar door en door gegaan en nu kon ik het ook niet langs me af laten glijden, maar zat ik vastgenageld aan dat vreselijke lawaai dat alles verpestte.

ZKM onderzoek

Door een ZKM onderzoek in 2010, vijf jaar nadat de tinnitus was gestart, ontdekte ik dat mijn gevecht tegen de tinnitus nog altijd mijn dagen bepaalde. Een dag met weinig lawaai was automatisch een goede dag en een dag met veel gepiep of gesis was automatisch het tegenovergestelde. Ter info: de tinnitus in mijn hoofd varieert iedere dag in volume en soort geluid.

Het zelfinzicht dat het onderzoek mij gaf, was aanleiding tot het formuleren van een nieuw doel: ‘ik kan zijn waar ik ben’. Dat klinkt cryptisch, maar de betekenis ervan voor mij was kristalhelder: mijn bewustzijn was in de jaren ervoor áltijd voor een deel ‘in het geluid’, soms voor een laag percentage en soms voor het overgrote deel.

Vrede

Ik zag ineens dat ik me erdoor liet bepalen en dat wilde ik niet langer. Ik zei hardop: ‘ik ga het geluid accepteren, het is míjn geluid en ik wil er vrede mee hebben’.

Dit is natuurlijk niet in een dag gelukt, maar wel langzaamaan in de jaren die volgden. Ik ergerde me niet meer en liet het er zijn. Ik kon er steeds beter mee omgaan en leerde er overheen leven. Er niet naar luisteren betekent dat het er niet is. Iets hinderlijks geen-aandacht-geven kun je leren.

Nog steeds is het zo dat ik op sommige dagen blij ben dat het half elf is en ik naar bed kan, maar het geluid bepaalt niet meer 24/7 mijn humeur en daar ben ik zielsblij mee.

Ooginfarct

Tien jaar na de tinnitus overkwam me nieuw fysiek onheil: ik kreeg een bloeding in mijn rechteroog door een ooginfarct en verloor in een tijd van 48 uur het volledige zicht in het aangedane oog. Al na een paar dagen zei ik tegen mezelf, opnieuw hardop: ‘Als dit het is, dan ga ik het accepteren. Met een oog valt prima te leven.’

Dit lukte niet in een vloek en een zucht, maar de basishouding van ‘acceptatie’ heeft mij een hoop ellende bespaart. Dit gold ook voor het proces van het kwijtraken van het kapotte oog en accepteren dat ik een kunstoog kreeg, wat drie jaar na het ooginfarct gebeurde. Mijn leven met een kunstoog doet niet onder voor mijn leven van daarvoor.

Het ZKM zelfonderzoek is cruciaal geweest voor mij. Ik heb me deze methodiek eigen gemaakt en werk er sindsdien mee in de begeleiding van mensen met levens(loop)vragen.

Veerkracht

Het vreemde is dat ik me inmiddels 100 procent gezond voel, óók met de tinnitus en kijkend met een oog. Het is wonderlijk wat veerkracht doet met je. Voor mij is ‘acceptatie’ de sleutel tot die veerkracht geweest. Wat is dat voor jou?

3 oktober 2024